Τι είναι ο προοδευτικός δάσκαλος;

από Θερσίτη
(Αφιερώνεται στα ανθρώπινα τρίμματα που ρυπαίνουν με την παρουσία τους τη δημόσια εκπαίδευση).
Όλα όσα βιώνουμε στο στενό χώρο του σχολειού μας ο καθένας καθώς και όλες οι προσλαμβάνουσες που πανταχόθεν έρχονται αναδεικνύουν τη σοβαρότητα του προβλήματος της δημόσιας εκπαίδευσης και ευρύτερα της εκπαίδευσης. Οι απόψεις για τα βασικά προβλήματα του χώρου μας κυμαίνονται από εκείνες που αποδίδουν όλα τα προβλήματα στη λειτουργία των κομμάτων και τις επεμβάσεις των κυβερνητικών δικτύων μέχρι εκείνες που αδιαφορούν προκλητικά θεωρώντας το σχολείο απλώς χώρο για να δικαιολογούν τη μισθοδοσία τους.
Η άποψή μου αναδεικνύει το δάσκαλο σε κεντρικό πόλο της υπόθεσης εκπαίδευση, παιδεία, μόρφωση. Ωστόσο πρέπει να σημειώσω πως ο κεντρικός ρόλος μπορεί ενίοτε να αποβαίνει ευεργετικός αλλά πολλές φορές και να αναδεικνύεται ως η αιτία που συμβάλλει, ώστε να κακοφορμίσει το άρρωστο ούτως ή άλλως σώμα της δημόσιας εκπαίδευσης. Ελεεινά παραδείγματα όλοι αυτοί οι κηφήνες που προκλητικά λυμαίνονται το χώρο της εκπαίδευσης αραχτοί στις διάφορες διοικητικές θέσεις, άνεργοι, άεργοι και δυσώδεις. Ας είναι καλά αυτός που επέτρεψε να παίρνουν μόρια Φολεγάνδρου από τη Σταυρούπολη ή την Καλαμαριά.
Πώς λοιπόν μπορεί να αναδειχτεί ο ρόλος του δασκάλου;Κατ' αρχάς οφείλει ο προοδευτικός δάσκαλος να προστατεύσει τον εαυτό του από την αλλοτρίωση και την εργαλειοποίηση, γιατί τότε θα εξελιχθεί σε άθλιο γρανάζι του συστήματος. Η διαρκής εγρήγορση επιβάλλεται να μεταφέρεται ως στάση ζωής και στους μαθητές, ώστε ποτέ μα ποτέ οι νέοι μας να μη συμβιβάζονται με την ευκολία και το βόλεμα.
Ο προοδευτικός δάσκαλος έχει ακόμη χρέος να προσαρμόζει το μορφωτικό αγαθό που μεταφέρει στο μαθητή έτσι, ώστε ποτέ να μη μεταβάλλεται το μάθημα σε ρουτίνα, αλλά να αποτελεί κάθε μέρα μια νέα μορφωτική έκπληξη και ελπίδα. Αυτό επιβάλλεται ιδίως στα ανθρωπιστικά μαθήματα γενικής παιδείας, στα οποία και η πίεση της ύλης είναι μικρότερη.
Ο προοδευτικός δάσκαλος έχει καθήκον να πολιτικοποιήσει τους μαθητές του, να τους εξελίξει δηλαδή σε ενεργούς πολίτες που θα ενδιαφέρονται για τις κοινές υποθέσεις και θα μάχονται για αυτές. Χρειάζεται ασφαλώς και να τους αναδείξει τα μεγάλα διλήμματα που αποτελούν τα διακυβεύματα στη σύγχρονη κοινωνία και στη σύγχρονη πολιτική σφαίρα. Ωστόσο ο προοδευτικός δάσκαλος πρέπει να μη μετατρέπεται σε κομματικό προπαγανδιστή. Ακριβέστερα πρέπει οι μαθητές του να μη γνωρίζουν τι ψηφίζει και ταυτόχρονα να εμπιστεύονται απόλυτα την πολιτική του στάση και κρίση.
Ο προοδευτικός δάσκαλος έχει χρέος να νοιάζεται για ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα και να μην κλείνεται στο δικό του σχολικό παράδεισο αδιαφορώντας για όσα γίνονται στην Κατερίνη ή στον Άι-Στράτη. Ο αυτοεγκλεισμός στο δικό του μικρόκοσμο συνιστά μικροαστική, δηλαδή αντιδραστική φιλοσοφική θεωρία και στάση ζωής. Έχει υποχρέωση να καταλάβει πως η εκπαίδευση θα βελτιωθεί και με την προοδευτική μεταρρύθμιση της νομοθεσίας, όχι μόνο με ατομικές πρωτοβουλίες σε τοπικό επίπεδο.
Ο προοδευτικός δάσκαλος έχει όραμα να αλλάξει τον κόσμο. Τον κόσμο των μαθητών του, τον κόσμο των συμπολιτών του, τον κόσμο της χώρας του και όλης της γης. Και ταυτόχρονα είναι σίγουρος πως θα τα καταφέρει. Έστω κι αν χρειαστεί να πολεμήσει μόνος του.