ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΠΑΛΙΑ, ΠΟΥ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΙΑ...

Πεταλωτής

  Ένα επάγγελμα που ανήκει στο παρελθόν. Το εργαστήρι του, το πεταλωτήριο, ήταν χώρος, όπου φρόντίζε τις οπλές (νύχια) των αλόγων. Κατασκεύαζε συνήθως μόνος του τα πέταλα, για να αποφεύγεται η φθορά που ερχόταν με τον καιρό στα νύχια των αλόγων.

Τα πέταλα ήταν φτιαγμένα από σφυρηλατημένο σίδηρο. Αγόραζε σίδηρο σε ράβδους, το πύρωνε στη φωτιά και το επεξεργαζόταν μέχρι να του δώσει το σχήμα των οπλών του κάθε αλόγου. Η τοποθέτηση γινόταν με καρφιά στα νύχια των αλόγων.

Σήμερα, βέβαια, δεν υπάρχουν πεταλωτήδες, αφού εδώ και χρόνια τα άλογα δεν χρησιμοποιούνται ως μεταφορικό μέσο.

 

Σαμαράς

Συμπλήρωνε με την τέχνη του τις ανάγκες της καθημερινότητας σε παλιότερες εποχές, όταν οι άνθρωποι μετακινούνταν για τις δουλειές τους σε μικρές ή μεγαλύτερες αποστάσεις με γαϊδουράκια, άλογα ή μουλάρια.

Κατασκεύαζε, λοιπόν, το σαμάρι (<μεσαιων. λέξη σαγμάριν αρχ.< λέξη σάγμα), μια βάση για κάθισμα στην πλάτη του ζώου ή για τοποθέτηση άλλων αντικειμένων για μεταφορά. Το σαμάρι “αγκάλιαζε” τη ράχη του ζώου με ένα μαλακό σακί -υφασμάτινο από την πλευρά που ακουμπούσε το δέρμα του ζώου και δερμάτινο από την άλλη, γεμάτο μαλακό άχυρο - ενώ επάνω σε αυτό έμπαινε η ξύλινη κατασκευή του σαμαρά.

Καραγκιοζοπαίχτης

Ο καραγκιόζης (από την τουρκική λέξη Karagoz = μαυρομάτης) είναι φιγούρα του τουρκικού θεάτρου Σκιών, το οποίο δημιουργήθηκε το 16ο αι. προερχόμενο από την Άπω Ανατολή. Το Θέατρο Σκιών στην Τουρκία πήρε το όνομά του από τον κεντρικό ήρωα, τον Καραγκιόζη, ο οποίος με του συνεργάτες του (ένα πονηρό δερβίση, κάποιους αγρότες κ.α.) καθρέφτιζε μέσα από τα χοντροκομμένα αστεία του τη δυσαρέσκεια του λαού κατά της κυβέρνησης.

Ο τουρκικός Καραγκιόζης δεν είναι άγνωστο θέμα στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Μετά όμως το 1830, με την κλιμακωτή απελευθέρωση των διαφόρων περιοχών του νεοσύστατου κράτους, το λαϊκό αυτό θέαμα αρχίζει να παίρνει ελληνική μορφή και να απλώνεται γοργά σε όλη τη χώρα.

Η περίοδος 1880-1910 συνδέεται με τη μεγάλη ακμή του Θεάτρου σκιών και κορυφαίοι δημιουργοί το επανδρώνουν με νέες φιγούρες (Σιόρ Διονύσιος, Κολλητήρι, Μπαρμπα - Γιώργος), ώσπου αργότερα ο Καραγκιόζης ανυψώθηκε σε καλλιτεχνικό επίπεδο.

Κατά τη δεύτερη 25ετία του 20ου αι. το όνομα του καραγκιοζοπαίχτη Σπαθάρη είναι συνυφασμένο με τον Καραγκιόζη, αφού είναι ο άνθρωπος που αγωνίστηκε να διατηρήσει αυτή τη θεατρική δημιουργία του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού, που κόντευε να σβήσει.

Σε πολλές, όμως, περιοχές της Ελλάδας εμφανίστηκαν επιδέξιοι καλλιτέχνες, οι οποίοι κατασκεύαζαν το χαρτονιένιο θίασό τους και έστηναν τη σκηνή τους το σούρουπο στις γειτονιές διασκεδάζοντας το κοινό μικρών και μεγάλων.

Ο βασικός πρωταγωνιστής, ο Καραγκιόζης, κακομούτσουνος, καμπούρης, με μεγάλη μύτη, θυμόσοφος, χωρατατζής και αιώνια πεινασμένος, έχει μια πολύπλευρη προσωπικότητα, που δεν είναι εύκολο να καθοριστεί. Αγαπά να παρουσιάζεται δειλός, ανόητος ή ανήθικος, έχει ένα πνεύμα αυτοσατιρισμού και όμως είναι στιγμές που βλέπουμε τον Καραγκιόζη πλούσιο σε συναισθήματα, γενναίο, με ετοιμότητα και θάρρος. Γύρω του κινούνται ποικίλοι τύποι. Στο ρεπερτόριο του Θεάτρου Σκιών πρώτη θέση κατέχουν οι κωμωδίες με θέματα από την καθημερινή ζωή, αλλά και θέματα εμπνευσμένα από τα παραμύθια, τις παραδόσεις και την ιστορία, που συνοδεύονται από τραγούδι.

 

Πηγαδάς 

Σήμερα ελάχιστοι είναι οι φωτισμένοι εκείνοι άνθρωποι που διατηρούν αυτήν την τέχνη προσαρμόζοντας τα θέματα των ιστοριών τους και στην επικαιρότητα.