Ο ΚΥΡΙΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΣ Κ.

Απόσπασμα από το βιβλίο του Paolo Freire: Δέκα επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν, εκδόσεις Επίκεντρο, Αθήνα 2006:

Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω, τα οποία θεωρώ απαραίτητα για τον προοδευτικό δάσκαλο, είναι προσόντα που αποκτώνται σταδιακά, μέσα από την καθημερινή πρακτική. Επιπλέον, αναπτύσσονται μέσα από την πρακτική, παράλληλα με την πολιτική απόφαση ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι εξαιρετικής σημασίας. Έτσι, τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω δεν μπορούμε να τα έχουμε εκ γενετής ούτε μπορούν να μας δοθούν με διάταγμα ή ως δώρο. Επίσης, η σειρά με την οποία τα παρουσιάζω εδώ δεν αφορά την αξία τους. Είναι όλα εξίσου αναγκαία για μια προοδευτική εκπαιδευτική πράξη.
Θα αρχίσω με την ταπεινοφροσύνη, χωρία να υπονοείται με κανένα τρόπο η έλλειψη αυτοσεβασμού, η μοιρολατρία ή η δειλία. Αντίθετα, η ταπεινοφροσύνη προϋποθέτει θάρρος, αυτοπεποίθηση, αυτοσεβασμό και σεβασμό για τους άλλους.
Η ταπεινοφροσύνη μας βοηθά να καταλάβουμε μια προφανή αλήθεια: κανείς δεν τα ξέρει όλα. Κανείς δεν τα αγνοεί όλα. Όλοι ξέρουμε κάτι. Όλοι αγνοούμε κάτι. Κάποιος χωρίς ταπεινοφροσύνη δεν μπορεί καν να ακούσει με σεβασμό εκείνους που θεωρεί πολύ κατώτερους του δικού του επιπέδου ικανοτήτων […]

Αυτά τα λόγια του Paolo Freire νομίζω πως αντικατοπτρίζουν πλήρως την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει ο συμπαθέστατος ΔΑΣΚΑΛΟΣ και συνάδελφος Κώστας Πανούσης, ο οποίος έχει στήσει μια αξιόλογη ιστοσελίδα με πλούσιο υλικό. Εργάζεται με πολύ πάθος, μανιωδώς θα έλεγα, ξυπνάει από τις 3.30' (!) για να προετοιμάσει το μάθημά του και έχει δημιουργήσει μία "ψηφιακή" τάξη στο σχολείο του, αποκλειστικά με δικά του έξοδα (πάνω από 2,500 €).
Ο συνάδελφος κάνει μεγάλη προσπάθεια, αν και η όλη του συμπεριφορά κινείται στα όρια της υπερβολής. Μιας υπερβολή που θα ήταν αξιέπαινη αν μιλούσαμε για το δάσκαλο-λειτουργό, που θυσιάζεται για τα παιδιά του και την κοινωνία, για το δάσκαλο-εραστή που αφοσιώνεται στα καθήκοντά του 24 ώρες το 24ωρο, για το δάσκαλο-ασκητή που δίνει τα φώτα του με το παράδειγμά του σε μια κοινωνία ηθικής κατάπτωσης και κρίσης.
Θα μπορούσε να είναι έτσι τα πράγματα πριν 60-70 χρόνια ή ίσως ...μετά από 60-70 χρόνια. Σήμερα αυτό φαντάζει ως "λόξα".
Σήμερα όμως ποιος είναι ο δάσκαλος που θέλουμε;
Θέλουμε ή όχι τον δάσκαλο επιστήμονα;
Θέλουμε ή όχι τον δάσκαλο επαγγελματία;
Θέλουμε ή όχι τον προοδευτικό δάσκαλο;

Ο συνάδελφος αναλώνεται σε μια τεράστια καθημερινή προσπάθεια, χωρίς να υπάρχει κανείς δίπλα του, να δώσει σ' αυτό του το πάθος σχήμα, να τού δώσει τα εφόδια να  ανταπεξέλθει στη σύγχρονη εποχή και στις νέες τεχνολογίες. Έχει πολύ μεράκι που όμως η εφαρμογή του στην πράξη δεν αποπνέει τίποτα το "καινοτόμο" ούτε φαίνεται να αξιοποιεί παιδαγωγικά τις τεχνικές του γνώσεις.
Το χειρότερο: κρατά αμυντική στάση. Περιχαρακώνεται γύρω από την προφανή εργατικότητα και αυτοθυσία του και έχει κλείσει τα αυτιά του σε κάθε καλόπιστη κριτική τού γίνεται (και το site του έχει απενεργοποιημένο τον σχολιασμό). Κι όμως. Όταν εκθέτεις το έργο σου, όταν προβάλλεις τη δουλειά σου, πρέπει να είσαι έτοιμος να δεχτείς και την κριτική, ακόμα και την κακοπροαίρετη.
Ίσως περισσεύει η οργή του, που όλοι νιώθουμε από το στρεβλό σύστημα και τους κακούς συναδέλφους, η οργή του αυτή κατευθύνεται προς λάθος προορισμό και γίνεται σφουγγάρι που εξισώνει και ρουφάει αδιακρίτως οτιδήποτε προέρχεται απ' έξω, εξανεμίζοντας και ένα από τα σημαντικότερα προσόντα που πρέπει να έχει ο προοδευτικός δάσκαλος: την ταπεινοφροσύνη.
Επιπλέον το κράτος, αντί να τού δώσει ουσιαστική στήριξη (ή αλλιώς ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ), τον έκανε άρθρο σε εφημερίδες, τον βράβευσε για την καινοτομία του και φωτογραφήθηκε μαζί του είτε ως υπουργός είτε ως βουλευτής.
Αναμφισβήτητα την αξίζει την αναγνώριση ο συνάδελφος. Γι' αυτό και έγινε η ανάρτηση αυτή: για να τον τιμήσει. Αυτό το κουπί όμως δεν πρέπει να το τραβάει μόνος του.
Κανείς δεν πρέπει να το τραβάει μόνος του.
Αλίμονο! Όλοι στο ίδιο καζάνι βράζουμε.
Όλοι πρέπει να βρούμε τρόπο, να δημιουργήσουμε τρόπους να ξεφύγουμε απ' τη μιζέρια μας.

Αυτές οι μέρες είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να κάνουμε (πάλι) την αυτοκριτική μας...

Το κείμενο της Ελευθεροτυπίας

Σχολιασμός από το forum του eduportal

Σχολιασμός σε blog επιμορφωτών ΤΠΕ

το "blog" του Κώστα Πανούση (Δάσκαλος Κ.)

http://spirit16.blogspot.com/

το κείμενο της εργασίας του για την οποία βραβεύτηκε σε powerpoint (download)